Bescherming van de rechten van burgers online, in het eigen beleid en door afspraken met technologieaanbieders

Digitalisering kan op verschillende manieren de rechten van burgers bedreigen. Doordat een belangrijk deel van het sociale verkeer en de contacten tussen burgers en overheidsinstanties online plaatsvinden, groeit de macht van overheden. De overheid weet meer van de burger dan ooit tevoren. Bovendien bestaat de neiging om te vertrouwen op geautomatiseerde informatie, ook wanneer deze onjuist is. Kortom, de verhouding tussen burger en overheid is door de digitalisering sterk veranderd, met potentieel ongewenste gevolgen voor burgerrechten.

Bij veel digitale diensten is bovendien sprake van een machtspositie van de technologieaanbieders. Het betreft vaak grote internationale ondernemingen, die nationaal en internationaal veel invloed uitoefenen op regelgeving en het maatschappelijk debat. Hun algoritmen en beslissingen zijn mede bepalend voor de kwaliteit van de online samenleving en aspecten als privacy, informatiebeveiliging, online acceptabel gedrag en zeggenschap over onze eigen data.

Kwaadwillende actoren, waaronder buitenlandse mogendheden, kunnen misbruik maken van de mogelijkheden en kwetsbaarheden van de platforms, bijvoorbeeld door desinformatie te verspreiden. De overheid kan door regelgeving en toetsing invloed uitoefenen op de relatie tussen technologieaanbieder en burger. Gezien de schaal van veel technologiebedrijven zal dit overigens vaak op internationaal (Europees) niveau geregeld moeten worden.