Totstandkomingsproces
Co-creatie tussen beleid en wetenschap
Deze rijksbrede kennisagenda is een gezamenlijke co-creatie van tien ministeries, samen met universiteiten en planbureaus. In het Kennisplatform Online Samenleving zitten beleidsmakers van verschillende departementen, wetenschappers van diverse universiteiten en onderzoekers van kennisinstellingen. Zij voerden een verkenning uit op vier aandachstgebieden: leren en ontwikkelen, hybride werken, wonen en leefomgeving en samen leven. Bij de samenstelling van deze groep is uiteraard gekeken naar brede en relevante expertise. De kennisagenda blijft echter ook een keuze van individuen – een andere groep experts had wellicht andere accenten gelegd en andere vragen geformuleerd.
Uitwisseling in kennisateliers
Voor elk van de vier aandachtsgebieden heeft het kennisplatform drie kennisateliers van een dagdeel georganiseerd. Vanuit kansen en risico’s, (versnelde) trends en trendbreuken is toegewerkt naar kennisvragen die aansluiten bij de opgaven voor de Rijksoverheid. Ook hebben de deelnemers een aantal overstijgende thema’s geïdentificeerd. Tussen de kennisateliers hebben de deelnemende onderzoekers, wetenschappers en beleidsmedewerkers actief bijgedragen aan de verdieping en clustering van de uiteindelijke kennisvragen. Zowel vooraf, tijdens als na afloop zijn deze bouwstenen verrijkt met inzichten uit bestaand onderzoek. Alle deelnemers konden feedback geven op de conceptversie van de kennisagenda.
Bouwstenen van de kennisagenda
De kennisagenda zoals deze online wordt gepresenteerd, bestaat uit een aantal elementen: trends, kansen, risico’s, opgaven voor de Rijksoverheid en kennisvragen. De lijst met kennisvragen (de kennisagenda in engere zin) is als bijlage bij deze samenvatting gevoegd. De trends, die expliciet of impliciet in de loop van het proces naar voren kwamen, betreffen lange termijn ontwikkelingen in de samenleving, die door de COVID-pandemie en de digitalisering zijn versneld, versterkt, veranderd of verminderd. Deze trends brengen kansen en risico’s met zich mee voor de samenleving als geheel en/of voor specifieke groepen of individuen. Waar zij raken aan opgaven van de Rijksoverheid, is het beleid erop gericht om deze kansen te verzilveren en de risico’s zoveel mogelijk te beperken.
De kennisvragen zijn het product van gezamenlijk denkwerk door beleidsmedewerkers, academisch onderzoekers en onderzoekers van planbureaus en kennisinstituten. Het is geen uitputtende opsomming van alle mogelijke kennisvragen. Waar mogelijk zijn kennisvragen weggelaten die al geadresseerd worden in lopend onderzoek.